همه چیز درباره براکسیسم یا دندان قروچه در کودکان

دندان قروچه یا براکسیسم در کودکان چیست؟

صدای ناملایم ساییدن یا کوبیدن دندان‌ ها در کودکان موضوع بسیار شایع و در برخی از موارد نگران کننده است که والدین هنگامی که کودک آن ها به خواب عمیق فرو رفته و یا دچار استرس می شود، شاهد آن هستند. با این حال صدای ناملایم ساییدن دندان‌ ها در علم پزشکی به براکسیسم و در اصطلاح عامه همان دندان قروچه مشهور شده است.

شاید شما به عنوان والدین کودک هنگامی که او به خواب فرو رفته است و در حال تماشای چهره او هستید، صدای ناملایم ساییدن یا کوبیدن دندان‌ ها برای شما کمی آزار دهنده باشد. به هرحال این موضوع یک عامل شایع در کودکان است که طبق بررسی های انجام شده از هر ۱۰ کودک، ۳ کودک به دندان قروچه یا براکسیسم مبتلا خواهند شد. سوال اصلی این است که دندان قروچه در کودکان به چه علتی شکل می گیرد و چطور می توان این عارضه را برطرف کرد؟

 

چرا کودک من دچار دندان قروچه می شود؟

این موضوع اکثرا در کودکان سه سال و نیم به بالا رخ می دهد و عموما در سنین ۶ سالگی به بعد دیگر شاهد این عارضه نخواهیم بود، اما خود دندان قروچه توسط کودک می تواند نشان دهنده برخی از ناهنجاری های دندان باشد که در صورت بروز چنین عارضه ای بهتر است به یک ارتودنتیست یا متخصص دندانپزشکی اطفال مراجعه شود.

با این حال هنوز علت مشخصی برای دندان قروچه کودک کشف نشده است اما برخی از تحقیقات نشان می دهد که علت این عارضه می تواند نشان دهنده نامنظم بودن دندان ها و همچنین عدم قرار گیری مناسب دندان های فک پایین و بالا روی همدیگر باشد

در سوی دیگر برخی از تحقیقات نشان دهنده وجود استرس و اضطراب در کودکانی است که می توان در آن ها شاهد دندان قروچه یا براکسیسم بود. عموما نشانه های اولیه اضطراب و استرس می تواند به دلیل وجود خشم، ناراحتی های اعصاب، فشار های روانی بر روی کودک و سایر عوامل دیگر باشد. از دیگر عوامل مى توان به وجود آلرژى، کمبود ویتامین ها و مواد معدنى و انگل هاى روده اى اشاره نمود.

 

چگونه می توانیم دندان قروچه را تشخیص دهیم؟

دندان قروچه عملا در کودکان شبیه به چیزی ناشناخته است و آن ها نمی توانند متوجه این عارضه شوند، با این حال اکثر کودکانی که به این عارضه دچار می شوند، یکی از اعضای خانواده در هنگام خواب کودک و یا همچنین ایجاد فشار، تنش و… شاهد صدای ناملایم ساییدن یا کوبیدن دندان‌ ها بوده است.

در حالت کلی علائم و ویژگی هایی وجود دارد که در صورت بروز آن ها می توان شاهد دندان قروچه در کودکان بود، این علائم به شرح زیر است:

1. هنگامی که کودک شما به خواب عمیق فرو می رود، ممکن است صدای دندان قروچه و یا ساییدن دندان ها به گوش شما برسد.
2. ممکن است کودک شما در هنگام جویدن و غذاخوردن ناراحتی و درد را نشان دهد.
3. در حالت دیگر، ممکن است کودک شما در هنگام صبح و پس از بیدار شدن از خواب در ناحیه فک و صورت ناراحتی هایی را از خود نشان دهد.

 

دندان قروچه چه اثراتی دارد؟

در بسیاری از موارد دندان قروچه اثر ناخوشی روی کودک بوجود نمی‌آورد، البته در مواردی باعث ایجاد سردرد یا گوش درد می‌شود. یا ممکن است به دلیل فشار آمدن به فک، کودک نتواند دهان خود را کامل باز کند. در هر صورت این مساله به دلیل صدای ناهنجار ساییده شدن دندان‌ها، باعث رنجش سایر اعضای خانواده می‌شود.

در بعضی موارد دندان قروچه باعث از بین رفتن مینای دندان، نوک تیز شدن دندان و افزایش حساسیت دمایی شده و همچنین باعث ایجاد دردهایی در صورت و مشکلاتی در فک‌ها می‌شود که برای نمونه می‌توان به بیماری « اختلال مفصل گیجگاهی فکی » (temporomandibular joint disease) اشاره کرد. البته اکثر کودکانی که دندان قروچه دارند دچار این بیماری نمی‌شوند مگر اینکه عمل ساییدن و فشار دادن دندان‌ها روی هم بسیار زیاد اتفاق بیافتد.

 

روش‌های درمان دندان قروچه

هر چند در اغلب کودکان این مساله به مرور از بین می‌رود، اما بررسی‌های مداوم توسط والدین و معاینات دندان پزشک متخصص کمک می‌کند تا زود تشخیص داده شود.

در مواردی که دندان قروچه باعث ایجاد دردهای فک و صورت شده یا به دندان‌ها آسیب وارد شده باشد دندان پزشک می‌تواند اقدام به تجویز نوع خاصی از محافظ دندان نماید. این وسیله در دهان کودک و روی دندان‌های او قرار می‌گیرد و شبیه به وسیله‌ای است که ورزشکاران (در ورزش‌هایی مثل بوکس) از آن استفاده می‌کنند.

 

به طور خلاصه اقدامات زیر می‌تواند موثر باشد:

1- صحبت با پزشک متخصص کودکان و مشاوره کودک: پزشک متخصص می‌تواند دلایل استرس را تشخیص داده روش مناسبی برای برطرف کردن آن پیشنهاد دهد.

2- آماده کردن کودک برای خواب شب: حتی اگر نتوانستید دلیل اتفاق افتادن دندان قروچه را پیدا کنید، بهتر است با انجام اقدامات زیر قبل از خوابیدن کودک باعث ایجاد آرامش در او شوید:

3- صرف کردن زمان کافی برای کودک: هرچند کار (شغل) مهم است، اما فرزند شما هم بسیار مهم است. همیشه برای خانواده خود زمان کافی صرف نمایید. این کار نه تنها باعث ایجاد ارتباط عاطفی عمیق بین شما می‌شود بلکه موجب ایجاد آرامش و آسودگی خاطر در کودک می‌شود.

4- انجام بازی‌های شاد و مفرح: انجام این نوع از بازی‌ها نه تنها باعث تفریح کودک می‌شود بلکه یک اقدام موثر برای مقابله با دندان قروچه به حساب می‌آید. بازی و تفریحاتی مثل شن بازی و خاک بازی (مثل ساختن قلعه شنی) یا انواع آب بازی و بازی با تفنگ آب پاش جزء تفریحات مورد علاقه کودکان به شمار می‌آید.